KAFESLER VE AKSESUARLARI
Bir kanarya temin ettiğimizde öncelikle onun barınma yerlerinin uygun olmasına dikkat etmeliyiz. Kanarya tüm kuşlar gibi uçmayı sevdiklerinden ve daha sağlıklı olabilmeleri için, türüne göre uygun kafesler temin etmeliyiz. Gloster, Manilua gibi küçük kuşlar için kafes ebatları en az “Boy: 50 En: 25 Yükseklik: 40cm”, Yorkshire, Norwich gibi iri cüsseli kuşlar için “Boy: 60cm En: 25-30cm Yükseklik: 35-40cm” olmalıdır. Kafes telleri, dikey kafesler tercih edilmelidir (yataylar muhabbet kuşları içindir.) Kafesler yerleştirileceği yerler, havasız olmamalı, kuşlar cereyanda bırakılacak şekilde yerleştirilmemelidir. Kanaryalar soğuktan fazla etkilenmemelerine rağmen cereyanda kalan kuş çok çabuk bir şekilde hastalanır. Kafes ve salmaların sıcak odalarda bırakılması, kanaryanın, sağlıklı görünmesine rağmen bu gevşetici hava içerisinde çabuk kansızlaşmasına ve en ufak bir hava değişikliğine tahammül edememelerine sebep olur. Ayni zamanda sıcak odalarda yaşayan kanaryalarda çiftleşme arzuları vaktinden evvel, yani mevsimsiz olarak doğar.Havası sık sık değiştirilen sobasız veya kalorifersiz odalarda yaşayan kanaryalar sağlam bünyeli ve uzun ömürlü olurlar. Kafesleri yerleştirirken rahat takip edebileceğimiz, kanaryayı da fazla rahatsız etmeyeceğimiz bir yükseklikte olmalıdır.
Tünekler, rahat geçiş yapabileceği uygun yerleştirilmelidir. Yedikleri yemleri kolay hazmedebilmeleri ve kursaklarına gerekli olan kum tanelerini alabilmeleri için mutlaka kum kabı ve kuş kumu konulmalıdır. Gagalarını temizleyebilmeleri ve gerekli kalsiyum ihtiyacını karşılayabilmeleri için mürekkep balığı kemiği veya gaga taşı kafeslerde bulunmalıdır. Yemlik, suluk gibi temel malzemelerin yanında ballık, mama kabı, meyve asacağı veya kabı kafeslerde bulunması gerekli malzemelerdir. Kafes altlarına çoğunlukla gazete kağıdı konuluyor olmakla birlikte, gazetelerde bulunan boya maddeleri kanaryalara zarar verebileceğinden uygun değildir. Bunun yerine havlu peçete, kuş kumu veya tozsuz ince talaş konulabilir. Bazı yetiştiriciler tarafından tavsiye edilmemesine rağmen, etrafı batırmamaları için kafes etrafına uygun büyüklükte tül geçirilebilir. Kanaryalar temizliği ve yıkanmayı çok severler bu nedenle yazın gün aşırı, kışın haftada bir banyo yapmalarını sağlamak için banyoluk kafes aksesuarlarındandır.
TÜY DÖKÜMÜ
Kanaryalar güçlü oldukları kadarda hassas kuşlardır. Bu nedenle bakımları günlük olarak yapılması gereklidir. Özellikle bitlere dikkat edilmesi gerekir. Bakımlarının sabah saatlerinde yapılması kuşun uyanık kaldığı gündüz süresini rahat ve huzurlu geçirmesini sağlar. İlk olarak kanaryamızı izlememiz gereklidir. Kafese direk müdahele etmek, kuşu heyecanlandıracağı için bazı hastalık belirtilerini geçici olarak giderebilir. Kuşu kontrol ederken varsa hareketlerinde, duruşunda, ötüşünde ki aksaklıkları tespit etmemiz gereklidir. Hergün olmasa bile günaşırı kefes ve malzmelerin temizliği yapılmalıdır. Hergün suları tazelenmeli, yemler kabuklardan arındırılarak takviye yapılmalıdır. Kafes ve malzeme temizliği yapılırken kimyasal madde ve deterjanlar kullanılmamalıdır. Bir hafta veya en geç on günde bir kafes ve malzemelerin detaylı temizliği yapılmalıdır. Yaz aylarında hergün, kışın haftada iki defa mutlaka banyo verilmelidir. Ek gıda ve mamalar mevsim özelliğine göre ihmal edilmeden verilmeli, gerektiği zamanlarda suyuna veya mamasına vitamin takviyesi yapılmalıdır.
Kanaryalar, normal şartlarda her yıl belirli aylarda, genelde yavru dönemi sonunda bir devre tüy dökümüne girerler. Bu devreye (Karın ağrısı veya tüy değiştirme devresi) denir. Normal tüy dökümü bir hastalık değildir, her yıl bütün kuşların geçirdiği yenilenmedir.Kanaryalar bu dönemde eski tüylerini atarak yeni tüylere kavuşurlar. Tüy dökümü devresi yaz ayları sonudur. Kuşların sağlık, yavrulama, tür gibi özelliklerine göre Temmuz ayında başlar, Ekim ayı sonuna kadar devam eder. Bir kuş için bu devre 6-9 hafta. Her kuşta bu tüy dökümü süresine başlangıç ve bitiş tarihleri değişikler gösterir. Bu devrede, kanaryalar genel olarak halsizdirler. Ötüşleri azalır veya tamamen kesilir, kanarya arada bir büzülür, tüyleri kabarır, iştahı kesilir, yemini dağıtır, tüyleri solmaya başlar ve bir kaç gün sonra ilk olarak kuyruk tüyü düşer, artık ötüş azalmaktadır. Bu devreyi çabuk atlatan bir kanarya sağlıklı olur.
İyi bir bakım ve beslenme olanağına sahip olmayan kanaryalar bu devrede zarar görmeye mahkûmdurlar. Kanarya iyi bir bakım altında ise hiçbir iz bırakmadan kolaylıkla atlatılır. O yılın yavruları olan genç kanaryalar bu devreyi pek hafif geçirirler. Fazla tüy değiştirmezler. Bu nedenle de bünyeleri sarsılmaz. Kanaryaların önce kuyruk ve kanat, sonra vücut ve en son olarak kafa tüylerini değiştirerek yeni ve parlak tüylere sahip olurlar. Tüy dökümü süresince kanaryalar çok iyi bakılmalı, soğuktan, hava akımlarından, ani ısı düşmelerinden titizlikle korunmalı, beslenmelerine büyük özen gösterilmelidir.
Tüy dökümü süresince, yeşillik ve meyveler azaltılır. Kenevir, turp ve hardal tohumu yemlerden çıkartılır. Kuvvet mamaları, kuşyemi, marul tohumu ve keten tohumu gibi kuvvetlendirici tohumlar verilir. Hastalıklardan korumak ve güçlendirmek için suları ve mamaları çeşitli vitaminlerle desteklenmesinde fayda vardır. Renk kanaryalarına verilecek boya ve yardımcı maddeler bu dönemde verilerek istenilen renge ulaşılması sağlanır.
TIRNAK KESİMİ
Kanaryalarımızın bakımlarını yaparken tırnaklarını unutmamalıyız.
Kanaryamızın tırnakları uzamamışsa ve bir rahatsızlık vermiyorsa illa da kesilmesi gerekmez, hatta tavsiye edilmez.
Ancak, uzamış ve kanaryamızın hareketlerini engeller hale gelmişse tırnağın kesilmesi gerekir. Özellikle eşleşme dönemlerine hazırlanırken kanaryaların tırnaklarını kesmemiz gerekir.
Dişi kuş kuluçkada yatarken, yem ve su ihtiyacını gidermek üzere yumurtaların üzerinden kalktığında tırnakları uzun ise yumurtaya takılırak zarar verebilir.
Hatta yumurtayı fark edemeyeceğimiz biçimde delebilirler.
Bazen dişi kalktığı zaman erkek onun yerini alır, böylece aynı tehlike erkekiçinde söz konusudur.
Bunun yanısıra uzun tırnak kanaryamızın kafes içerisinde etrafa yem dağıtmasını önlemek üzere takılan tül örtüye, tünek veya tel aralıklarına takılmasına neden olarak kırılma ve yaralanmalara neden olabilir.
Tırnakları kesilecek kanarya kaçmasını engelleyecek şekilde ele alınır. İşaret parmağı ve başparmağımızla ayağı ve kesilecek tırnağı tutulur. Kanaryanın tırnağına bakıldığında tırnağın içinde bir kan damarı görülür.
Bu çok önemlidir ve kestiğimiz nokta bu damarla temas etmemelidir. Yani damara değmeden, tırnağın ucundan tüneği rahat kavramasını sağlayacak çapraz şekilde küçük bir miktarda tırnak ucundan kesilmelidir.
Eğer tırnakta bulunan kan damarı kesilirse kanama olur. Bir süre beklenir ve de kanama durmazsa müdahale edilmesi gerekir. Kanama, steril bir şekilde tampon yaparak durdurulabilir. Kanayan bölge, mikrop kapmaması için teramisin merhem veya batikonla tedavi edilmesi gereklidir.
Kanama devam ederse veterinere götürmek en doğrusudur. Aksi takdirde kan kaybı nedeniyle ölüm olabilir. Tırnak kesme konusunda deneyimsiz olanların yaptığı en büyük hatalardan biri ise diğer ayaklara sahip olamamak veya fark edememektir. Tırnağı keserken diğer parmaklara zarar vermemeye dikkat edilmelidir.
Kanaryalarda cinsiyeti tespit etmek biraz zordur. Özellikle yavru kanaryalar 8 aylık olmadan cinsiyet belirlemede zorlanılır. Bir bakışta cinsiyeti anlamak için epey tecrübe sahibi olunması gereklidir. Cinsiyet tespitinin bilinen çeşitli yöntemleri vardır. Yinede usta üreticiler bile çok nadirde olsa bu konuda hata yapabilmektedir.
Yavruların Cinsiyeti: Cinsiyetlerini yavru iken belirlemek biraz daha kolaydır. Yavrular yumurtadan çıktıktan birkaç gün sonra, erkek yavruların göbeklerinin yanından aşağı doğru iki damar iner ve bu damar anüsün önünde V şeklini alır. Dişi yavrularda bu iki damar görülmez.
≈ Beş günden sekizinci güne kadar, aynı yuva kardeşlerini bir havlunun üzerine aynı yarış atları gibi yan yana dizin. En uzağa sıçrayanlar erkeklerdir.
≈ Yavrulardan dişilerin üç parmağı hemen hemen birbirine eşittir. Erkek yavruda ise orta parmak daha uzundur.
≈Tüylenmeden önce kafalarına bakıldığında erkek yavrunun kafasının üstü düz, daha oval olanlar dişidir. yavru kanaryalarda, erkeklerin gözleri gaga ile hemen hemen aynı hizadadır. Dişilerin gözleri ise gaganın daha üzerindedir.
≈Dişi kanarya meraklıdır, genellikle kafasını yuvadan uzatarak etrafı gözler, erkek kanarya genelde yuvanın dibinde ilgisiz durur.
≈Yavrular beslenirken. Annelerinin uzattığı yeme ulaşmak için daha fazla uzanabilenler ve bu esnada daha gürültücü olanlar erkeklerdir. Dişiler kısa bacaklarından dolayı o kadar yükselemezler.
Büyük Kanaryalarda Cinsiyet: Normalde en belirgin özellik ötüştür. Erkek kanarya dişiye nazaran daha uzun ve nağmeli öter. Fakat bunun istisnaları çıkmakta, dişi kanaryalardan bazılarıda nağme vermektedir.
Kanaryanın "fi" dediğimiz cinsiyet organını görerek de karar verebiliriz.10 ayın üzerinde ki kanaryaların karın tüylerinize üfeldiğimizde, erkek kanaryanın “fi” daha sivrice ve karın hizasında aşağıya doğru sarkıktır. Dişi kanaryanın ise yuvarlakça ve vücudu boyunca düz devam eder ve açık renkli olur. Bu çiftleşme dönemlerinde daha belirgin olmasına karşı, diğer dönemlerde ayırtetmek biraz zordur.
Dişi kuşların gözleri daha çekik erkek kuşların gözleri daha yuvarlaktır.
