Kaz, ördekgiller familyasından bazı türlere verilen addır. Gri ve beyaz tüylü, ayakları perdeli, erkek ve dişisi aynı büyüklükte bir kuştur. Evcil ve yabanileri vardır. Genellikle kuğulardan küçük, ördekten büyüktür. Beslenme şekli kuğu ve ördeklerden farklıdır. Başlıca besinleri otlardır. Fakat böcek, yumuşakça ve küçük omurgalıları yiyen türleri de vardır. Hızlı bir yüzücü olmamasına rağmen suda rahatça yüzer, daldığında uzun zaman su altında kalabilir. Gagaları ile kanatlarını düşmanlarına karşı silah olarak kullanır. Kanatları uzun uçlara doğru sivrilen yumuşak sık tüylerle örtülüdür. Halk arasında sanıldığı gibi ahmak değildir. Zeki ve uykusu hafiftir. Hatta Avrupa’nın bazı yerlerinde kazlara, bekçilik görevi yaptırılır.

Yaşadığı yerler : Yeryüzünün hemen hemen bütün sulak bölgelerinde. Özellikleri: Kuğudan küçük, ördekten büyük, perde ayaklı, yassı gagalı, çoğu otçul kuşlar.

Ömrü : 20-30 yıl.

Çeşitleri :

Yaban kazı,

Kanada kazı,

Büyük kar kazı,

Küçük kar kazı en çok bilinen türlerdir.

Kazların erkek ve dişisi aynı büyüklüktedir. Genellikle kuğulardan küçük,

ördekten büyüktür. Beslenme şekli kuğu ve ördeklerden farklıdır. Türkiye’de kazlar genellikle iç anadolu bölgesinde bulunur. Özellikle Kars bölgesinde yetiştirilir. Lezzeti ve onunla yapılan yemekler bölgede meşhurdur.Başlıca besinleri otlardır.

Fakat böcek,yumuşakça ve küçük omurgalıları yiyen türleri de vardır. Hızlı bir yüzücü olmamasına rağmen suda rahatça yüzer, daldığında uzun zaman su altında kalabilir. Gagaları ile kanatlarını düşmanlarına karşı silah olarak kullanır. Kanatları uzun uçlara doğru sivrilen yumuşak sık tüylerle örtülüdür.

Erkek ve dişi birbirine benzese de erkekler genellikle dişilerden iridir. Boyun bölümleri bütün türlerde gövdeden kısadır. Başlıca besinleri olan otları koparmaya uyarlanmış gagaları başa bağlandığı yerde genişler ve bazen kambur oluşturur. Erkek ve dişi kazlar uçarken ya da tehlike karşısında, kornayı andırır bir sesle ötüşür, kızdıkları zaman boyun

tüylerini kabartırlar. Kazların bir kısmı tek eşlidir.

Yuvalarını bataklığın sığ sularında veya bir tümseğin üzerinde yaparlar.

Kuluçkaya yatan kazların yumurtalarından bir ay (30-34 gün) sonra sarı tüylü yavrular çıkar. Yavrular 3-4 ay içinde uçmaya başlarlar.

Kanada Kazı

Her kıtanın kendine has olan kazları olup, kırktan fazla çeşit ile dünyaya yayılmışlardır. Kuzeyde ve kutuplarda yaşayanların hepsi göçmendir. Sonbaharda buralardan ayrılıp binlerce kilometre kat ederek güneye inerler. Sürü halinde yaşarlar. Kar kazları ve mavi kazlar binlerce çiftten meydana gelen sürüler hasıl ederler. Dişi ile erkek birbirine çok bağlıdır. Ölünceye kadar birbirinden ayrılmazlar. Normal durumlarda 30 yıl yaşayabilirler. İyice semirtilen evcil kazlar 4-5 kilo gelebilir.

Yaban kazlarının en irisi 7-9 kg olan Kanada kazıdır. Yuvalarını tilki gibi düşmanlardan korumak için bataklığın sığ sularında veya bir tümseğin üzerinde yaparlar. Kuluçkaya yatan kazların yumurtalarından bir ay (30-34 gün) sonra sarı tüylü yavrular çıkar. Erkek kaz eşini ve yavrusunu tehlikelere karşı cesurca korur. Tıslaması, kanat çırpması ve gagasıyla saldırıları bertaraf etmeye çalışır. Haziranda doğan yavrular, sonbaharda anne ve babalarına tam benzer. 3-4 ay içinde uçmaya başlarlar. Anne ve babaları ile göç seyahatine katılırlar. 3 yaşında erginleşirler. Göç sırasında “V” şeklinde uçarlar. Uçuş sırasında yerlerini sık sık değiştirirler. Genellikle uçta tecrübeli bir erkek bulunur.

Gece ve gündüz uçabilirler. Rüzgarın yönü ve bulutların durumu göçü etkileyen faktörlerdendir. Açık günlerde yıldızlı gecelerde yıldızların vaziyetine göre yönlerini tayin ederler. Pekçok çeşitleri olan kazların yaban kazı, angut, puslu turna kazı, büyük kar kazı, küçük kar kazı, mavi kaz, Kanada kazı, deniz kazları en Ünlülarıdır.

Kazların Türleri ( Irkları )

Toulouse

Toulouse kaz ırkı Fransa’dan orijin alan ağır cüsseli kaz ırklarından biridir. Toulouse kaz ırkının yumurta verimi orta düzeydedir. Bir yumurtlama sezonunda yaklaşık 35-50 yumurta verirler. Yumurta veriminin yanı sıra güzelliği ve eti için yetiştirilen bir ırktır.

Emden ( Embden )

Orijinini Almanya’nın Hannover şehrinden alan ağır cüsseli bir kaz ırkıdır. Yumurta verimi iyi olan bir ırktır. Her kaz bir yumurta sezonunda 30-40 yumurta verir. Emden birinci sınıf yemeklik kazdır. Emden kaz ırkının beyaz olan tüyleri diğer kazların tüylerinden daha değerlidir.

Çin

En küçük ve en çekici ırklardan biridir. Çin’den orijin alan bu kaz ırkının kahverengi veya gri ve beyaz olan varyeteleri vardır. Irklar arasında en yüksek yumurta üretimine sahiptir ve bir yumurta sezonunda 60’dan daha fazla yumurta verir. Vahşi kaza benzetildiğinden dolayı eti bazı insanlar tarafından tercih edilmektedir.

Roman yada Germen

Roman kaz ırkı tanımlanamayan orta boylu ve beyaz tüyleri olan bir ırktır. Emden ve Toulouse’dan Avrupa’dan orijin alır ve Emdene benzer. Bilinen tüm Avrupa ırklarının en eskisidir.

Afrika

Afrika kaz ırkı Çin kaz ırkının bir varyetesidir. Afrika kaz ırkı, genç kazların haricinde hemen hemen Emdenlerle aynı büyüklüktedir. Bu kaz ırkı, Çin kazı kadar yumurta üretemez. Bir yumurta sezonunda 30-40 yumurta verirler. En büyük kaz ırklarından birisidir. Afrika kazı hızlı büyür ve çabuk erginleşir, fakat ticari yetiştiriciler arasında renkli tüyleri yüzünden tercih edilmez. Ancak beyaz tüylüleri iyi bir pazar değerine sahiptir

Sebastopol

Sebastopol, aslında bir süs kazıdır. Günümüzde çok az bulunan bu kaz saf beyaz bir tüy yapısına sahip olmakla beraber arka kısmında, vücudunda ve kanatlarında kıvrımlı ipeksi tüylerle karakterize bir yapıya sahiptir.

Buff

Buff kaz ırkı Amerika da geliştirilmiş kaz ırklarından birisidir. Bu kaz ırkı bir yumurta sezonu boyunca 20-40 yumurta verir. Renkleri açık kahverengidir.

Kanada

Kanada kazı Kuzey Amerikanın yaygın vahşi kaz ırkıdır. Kanada kazı başta Kanada olmak üzere Meksika, Yeni Zelanda, Norveç, İsveç ve İngiltere’de yetiştirilmektedir.

Pilgrim

Pilgrim de Amerikan kaz ırklarından biridir. Dişilerin yıllık yumurta verimi 35-45 adettir. Pilgrim kaz ırkının en önemli özelliklerinden birisi cinsiyetinin, yumuşak yada kaba tüylerinin renklerine bakılarak tayin edilebilmesidir.

Mısır

Uzun boylu ve uzun bacaklı ama küçük bir ırktır. Yumurta verimler 6-8 adettir. Mısır ırkları şov ve süs amaçlı olarak yetiştirilirler. Renkleri gri ve siyah gölgeli olarak değişiklik gösterir. Vücutlarında kırmızı, kahve ve beyaz noktalar vardır.